Riley Sager

DOM PO DRUGIEJ STRONIE JEZIORA

Jezioro Greene w stanie Vermont wydaje się być oazą spokoju i wytchnienia dla bogatych właścicieli mających nad brzegiem swoje posiadłości. Należy do nich Casey Fletcher, niedawno owdowiała aktorka topiąca swoje żale i nostalgie w alkoholu. Trochę z nudów zaczyna podglądać przez lornetkę swoich nowych sąsiadów znad drugiego brzegu - młode małżeństwo Toma i Katherine Royce’ów. A ich małżeńskie życie nie jest wcale piękną bajką. Wygląda na to, że Tom chce się dyskretnie pozbyć Katheriny...

Ach, jak dobrze się to wszystko zaczyna. Wielce obiecujący kryminał z dreszczykiem. Niestety, od połowy książki niczym po równi pochyłej cała fabuła zmierza ku czytelniczej katastrofie. Nad jezioro nadciąga burza nudnawych autodywagacji będącej na prostej drodze do alkoholizmu głównej bohaterki. Później o brzeg uderza sztormowa fala absurdalnych fantazji rodem z horrorów klasy B. Wszystko skleja się w zupełnie niewiarygodną opowieść o duchach, by na końcu w tak zwanym ostatnim zwrocie akcji obedrzeć czytelnika ze złudzeń i wytłumaczyć mu, że nic więcej się nie zdarzy ponad to, na co się i tak od początku  zapowiadało.

Słabe to wszystko. Trochę szkoda, bo poprzednie książki Riley Sager zrobiły mi apetyt na fascynujący kryminał z klimatem. Kryminał wyszedł jako tako, klimat już niestety nie.

 

Kazimierz Orłoś

Historia leśnych kochanków i inne opowiadania

Czytając ,,Dom pod Lutnią" wpadłem w zachwyt. Jakże wspaniała opowieść o prozie życia. Tym bardziej wspanialsze wydawało mi się zgłębienie zbioru opowieści Kazimierza Orłosia ,,Historia leśnych kochanków i inne opowiadania". Wydawało mi się... 

Zbiór zawiera czterdzieści sześć krótkich opowiadań pisanych przez autora na przestrzeni lat 1964-2013. Ilość przytłacza. Treść niestety już mniej. Te opowiadania to małe życiowe migawki uchwycone wydawać by się mogło tak zupełnie od niechcenia, coś jakby podpatrzonego z boku. Ot opis spaceru, jazdy pociągiem, mniejszych i większych ludzkich zażyłości, ulicznych zdarzeń, blasków i cieni życia na mazurskiej wsi albo sekretnej historii leśnych kochanków. Jedne obrazki zastanawiają, inne niepokoją, czasem przerażają. I jak to ze zdjęciami, czasem nam wyjdzie perełka, ale zazwyczaj to zwykły, nic nieznaczący obrazek. 

Nie czuje się zachwycony lekturą. Na twarzy pozostaje mi jedynie półuśmiech. Choć niektóre, starsze opowiadania tchną sentymentalnym wspomnieniem, albo oddechem piękna mazurskiej przyrody. Czasem to nawet dobrze znane historie, jak ta o wielbłądzie, którego nabył i hodował przy domu niejaki obywatel Mrówczyński.

 

Alice Feeney

PIĘKNA BRZYDOTA

Och, dałem się ponieść ekscytującej fabule powieści Alice Feeney ,,Piękna brzydota"...

Klimat tajemniczej szkockiej wyspy Amberly, gdzie rosną wiekowe sekwoje, ale gdzie nie słychać śpiewu ptaków przykuł moją uwagę i nie pozwalał spokojnie zasnąć w nocy. I chyba o to chodzi w kryminale z dreszczykiem.

Grady Green to pisarz, który u progu swego największego sukcesu zawodowego w tajemniczych okolicznościach traci żonę Abby. Traumatyczne przeżycie rzutuje na spadek twórczej weny. Dlatego jego agentka wydawnicza Kitty poleca mu wyjazd do leśnego domku na wyspie Amberly położonej u wybrzeży północnej Szkocji. Grady zabierając ze sobą swego psa Colombo przeprawia się promem na wyspę, na której w niewielkiej wiosce przebywa na stałe zaledwie dwudziestu pięciu mieszkańców. Pisarz szybko adoptuje się do nowych warunków i odkrywa w sobie nowe pokłady twórcze, zwłaszcza po odnalezieniu w leśnym domku zaginionego rękopisu ostatniej, niewydanej powieści słynnego pisarza Charlesa Whittakera. Przywłaszczenie sobie cudzego dzieła nie niepokoi aż tak bardzo Gradyego, jak to, że zaczyna mieć zwidy i wydaje mu się, że na wyspie przebywa jego zaginiona żona Abby. Ale czy to na pewno ona? A może to jej duch? Dlaczego mili dotąd mieszkańcy wyspy nie chcą umożliwić mu powrotu do domu? 

Alice Feeney wie jak budować i stopniować napięcie w powieści. Mistrzowsko też prowadzi do zaskakującego finału. I choć wydawało mi się, że domyślam się rozwiązania całej intrygi, to z czytelniczą satysfakcją muszę przyznać, że dałem się zaskoczyć. Poza tym opis wyspy jest tak niesamowity, że zacząłem sprawdzać na mapie, czy ona rzeczywiście istnieje. Tak jak zresztą wszystko w tej powieści...

 

Joanna Opiat-Bojarska

GRA POZORÓW

Aleksandrze Wilk wali się cały, poukładany dotychczas świat. Jej mąż Gabriel ginie w tajemniczych okolicznościach, a jego ciało znika bez śladu. Żałoba przeradza się w psychiczną udrękę i problemy z pamięcią. Ola nawet nie wie, co robiła przez ostatni tydzień. Dwójką jej dzieci zaopiekowała się szwagierka, która wręcz nie ukrywa, że ma ochotę odebrać Joannie prawa rodzicielskie. Kłopoty w pracy i jeszcze dwóch nękających ją policjantów, którzy zdają się, śledzić każdy jej krok. Koszmar... A może to tylko gra pozorów? Może nie wszystko jest tak, jakby się mogło wydawać?

Patrząc na dorobek pisarski autorki, można stwierdzić, że Joanna Opiat-Bojarska ma swój patent na powieść kryminalną. Potrafi przykuć czytelniczą uwagę i zaserwować intrygującą fabułę. To plus. Mały plusik ode mnie za tło powieści, której akcja dzieje się w miejscach dobrze mi znanych. Jednak reklamy wydawnicze z okładki: ,,rasowy kryminał", ,,elektryzująca i bezwzględna rozgrywka" to tylko zwykła gra pozorów.

Nie kupuję niestety modus operandi kryminalnej intrygi. Choć wszystko trzyma się jakoś w logicznym ciągu postępowań głównych bohaterów, to cała fabuła zdaje się grubymi nićmi pozszywana. Żeby utrzymać sensacyjne napięcie w powieści pojawiają się motywy porwania, zdrady i szpiegostwa. Pozornie dodaje to fabule pikanterii. Gra pozorów jest jednak zwodnicza. Przekonuje się o tym i bohaterka Aleksandra Wilk i niestety ja, jako czytelnik tegoż kryminału.

 

Ota Pavel

JAK TATA PRZEMIERZAŁ AFRYKĘ

To nie jest powieść o Afryce. Chociaż, poniekąd... ,,Jak tata przemierzał Afrykę" to tylko jedno z opowiadań z całego zbioru, w których czeski pisarz, felietonista Ota Pavel opisuje zwyczajne, a czasem nadzwyczajne historie ze życia swojego oraz historie rodzinne. Opowiadania są jak wehikuł czasu, który przenosi nas do czasów powojennych, lat 50-tych, 60-tych XX wieku. Ktoś mógłby powiedzieć, że to jakieś przeterminowane bajanie. Dla mnie to jednak była wspaniała czytelnicza wyprawa w świat wypełniony radością życia, w świat cudownego obcowania z przyrodą, w świat prostych, zwyczajnych pragnień przeciętnego obywatela Republiki Czechosłowacji. 

Jest w tych opowiadaniach niezwykły magnetyzm. I choć sam nigdy nie wędkowałem gotów jestem uwierzyć autorowi, że łowienie ryb to najcudowniejsza dyscyplina sportowa, że po wypiciu piwa gra się w hokeja na lodzie jak z nut, że najpiękniejszym na świecie miejscem do odpoczynku są Czechy Południowe. Chciałbym z obywatelem Misarem przemierzać Karkonosze, a z Otą Gavendą z Cieszyna Beskidy. A gdybym zaszedł na szczyt Chopoku w Niżnych Tatrach to chciałbym odwiedzić w stacji metrologicznej inżyniera chemika Zdeno Zibrina o sile niedźwiedzia, który to na własnych plecach wniósł na szczyt dziewięćdziesięciokilowy agregat prądotwórczy. A czy mogę uwierzyć w zwariowane, afrykańskie perypetie rekruta Pavla w Legii Cudzoziemskiej opisane przez jego syna Ota? A czemuż nie... Przecież życie niesie z sobą tyle niespodzianek i zaskakujących zwrotów akcji. 

Zachwycam się tymi opowiadaniami i lekkością pióra autora. Zazdroszczę mu, że choć pisanie było jego pracą zawodową, to była to praca marzeń, która przynosiła mu tak wiele satysfakcji i zadowolenia. Nawet jeśli pierwszym i najsurowszym krytykiem była jego własna żona.  

 

Freida McFadden

NIE KŁAM

Każdy z nas potrafi kłamać. Nie każdy jednak umie to kłamstwo doskonale zamaskować. Adrienne Hale - zanana i ceniona psychiatra, autorka poczytnych bestsellerów twierdziła, że umie u swoich pacjentów rozpoznać każde kłamstwo. Co jednak, gdy to ona sama próbowała coś ukryć przed światem? Czy to coś, mogło być przyczyną jej tajemniczego zniknięcia przed laty?

Młode małżeństwo Tricia i Ethan są zainteresowaniu kupnem domu opuszczonego przez Adrienne Hale. Jednak położona na odludziu, przypominająca zamek rezydencja zdaje się skrywać niewyjaśnione tajemnice z przeszłości. Czy kluczem do zagadki będą odnalezione w skrytce nagrania na taśmach magnetofonowych z sesji terapeutycznych?

,,Nie kłam" to całkiem dobrze skomponowany kryminał z nutką dreszczyku. Bardzo dobrze się to czyta, choć wiarygodność prezentowanych zdarzeń naciągnięta jest do granic czytelniczej naiwności. Cóż, chyba nie zdradzę fabuły pisząc, że trup ścieli się tu nadspodziewanie gęsto. Mimo to, z przymrużeniem oka kupuję pomysł fabularny i cieszę się z przewrotnego, choć mało optymistycznego zakończenia.

Oczywiście nie kłamię!

Haruki Murakami

PRZYGODA Z OWCĄ

Kończę czytać książkę w dniu moich urodzin. Czy to przypadek? Moje rozmyślania bowiem biegną razem z przemyśleniami głównego bohatera. Na ile naszym życiem rządzi przypadek, a na ile jest ono sterowane lub kreowane przez czynniki zewnętrzne? Czy kieruje mną moja wewnętrzna owca? Może wzywa mnie do ucieczki przed światem w ustronne, bezludne miejsce, gdzieś wysoko w górach Hokkaido...

Trudno jednoznacznie przypisać książkę Murakamiego do jakiegoś gatunku literackiego. Powieść obyczajowa - z pewnością, kryminał, sensacja - po trosze, traktat filozoficzny - poniekąd, fantastyka - lekko zabarwiona, książka podróżnicza - miejscami. Z jednej strony zagadkowa intryga wywołana dziwacznym zleceniem wystawionym przez tajemniczego, wszechwładnego bossa: poszukiwanie krajobrazu ze zdjęcia z owcą mającą gwiazdę na grzbiecie. Z drugiej strony to slow motion fabuły cudownie kołyszące mój czytelniczy flow i prowadzące bezpiecznie do przewidywalnego de facto finału.

Ta powieść czyta się sama. Oddając się lekturze miałem wrażenie, że w połowie zasypiam, a dalej to już tylko mój sen. Wówczas pochylała się nade mną dziewczyna ukazując spod włosów wyjątkowe uszy z reklamy. Budził mnie jednak człowiek-owca, który jak zawsze miał głęboką ochotę napić się whisky.

Właściwie lektura książki był dla mnie jedną wielką przygodą. Przygodą z owcą.

Kazimierz Orłoś

DOM POD LUTNIĄ

Czasami zdarza się, że wpada nam w ręce książka niezwykła, która przemawia do nas nie tylko treścią, ale otula swoją duszą. Dla mnie ,,Dom pod Lutnią" stał się oazą wytchnienia, tęsknym ukłonem w stronę beztroskiego dzieciństwa i poszukiwaniem świata opartego na prostych zasadach poszanowania wartości, prawdy, uczciwości i honoru w trudnych czasach.

Mazury mają swój magiczny magnes, otoczkę świata z bajki, azylu dla szukających spokoju i wyciszenia. Być może, tak jak w powieści Kazimierza Orłosia Mazury były zaraz po wojnie taką w miarę bezpieczną bańką dla poranionych przez los ludzi, którzy tam szukali swojego domu. W całym tym konglomeracie miejscowych, zniemczonych Mazurów, przesiedleńców z Wileńszczyzny, Rusinów z Bieszczad, weteranów wojennych i nominatów ludowej władzy tworzy się nowe społeczeństwo, które musi nauczyć się współżycia w zgodzie i pokoju.

Dziewięcioletni Tomek, przywieziony przez matkę z Warszawy trafia na gospodarstwo swojego dziadka - Józefa Bronowicza, zwanego przez miejscowych pułkownikiem, gdyż przed wojną służył w pułku kawalerii jazłowieckiej. Dla młodego chłopca pobyt na wsi okazuje się być istnym rajem na ziemi. Nie przeszkadza mu to, że po łąkach trzeba biegać boso, że trzeba myć się w zimnej wodzie ze studni, że dzieci sąsiadów mówią do siebie po niemiecku. Tomek bardzo szybko aklimatyzuje się w nowej sytuacji i zawiera nowe znajomości. Wkrótce zapomina o tęsknocie za matką i nie chce myśleć o powrocie do Warszawy.

,,Dom pod Lutynią" to nie tylko opowieść o błogim dzieciństwie, ale szeroko zarysowane tło polityczno-historyczno-społeczne. To obraz odradzającego się z trudem po wojnie nowego świata, dyktowanego niestety przez narzucony przez Rosję Sowiecką reżim. Czy w niebezpiecznym świecie można odnaleźć swój mały, bezpieczny azyl? Czy można się odizolować od otaczającej, ponurej rzeczywistości?

Powieść Orłosia to też tęskne wołanie za poszukiwaniem prawdziwej miłości. Miłości na przekór konwenansom, układom, ludzkiej zawiści.

Oczarował mnie świat stworzony w gospodarstwie w Lipowie. Poczułem się zaproszony do wniknięcia w jego wnętrze, do przytulenia się do rozgrzanego pieca, do gry w szachy przy kuchennym stole, do spożycia deseru z poziomek i do szukania na niebie szczęśliwej gwiazdy spod gwiazdozbioru Lutni.

 

Maria Oruna

ZŁODZIEJ FAL

W nadmorskiej rezydencji Quinta del Amo podobno w nocy straszą duchy. Tak przynajmniej uważa wnuk właścicielki domu - amerykański pisarz Carlos Green, który przybywa do Hiszpanii, aby przygotować do sprzedaży odziedziczoną w spadku posiadłość. Może i na tym sprawa by się skończyła, gdyby nie dwa, następujące po sobie dziwne zgony na terenie rezydencji. Wpierw umiera stary ogrodnik, a dzień później sprzątająca tam Wenezuelka. Do akcji wkracza pani komisarz Valentina Redondo, a sprawą duchów zajmują się zarówno badacz zjawisk paranormalnych Christian Valle, jak i twardo stąpający po ziemi profesor Alvaro Machin.

"Złodziej fal" ma swój intrygujący klimacik. Stara rezydencja, duchy przeszłości, oranżeria i genius loci. Tajemnicze morderstwa, ukryta księga Kopernika i inspiracja kryminałami Agaty Christie. Tak, to zdecydowanie obiecuje ciekawą lekturę. Zwłaszcza podczas seansu spirytystycznego można dostać gęsiej skórki. Ale, ale...

Tak dobrze zapowiadający się klimacik psuje lekki fetor snujący się z samego zakończenia. Troszkę szkoda. Mogło być nieco bardziej zagadkowo, więcej niedomówień, a mniej łopatologicznego tłumaczenia zaplątanej intrygi z bądź, co bądź dość banalnym finałem.

 

Paul Colize

DŁUGA CHWILA CISZY

Dwóch bohaterów - dwie oddzielne historie. Stanisław  Kervyn - Belg szukający po przeszło pięćdziesięciu latach przyczyn zamachu na lotnisku w Kairze w 1954 roku, w którym zginął jego ojciec i Żyd Nathan Katz tropiący po wojnie nazistowskich zbrodniarzy. Czy obie historie znajdą punkt styczności? 

Skoro są zawarte w jednej książce autorstwa Paula Colize, to nie zdradzając fabuły podpowiem, że tak zapewne musi być. Oba sensacyjne wątki są równie wciągające i ciągnące ku finałowi czytelniczą ciekawość. Jednak ich bohaterowie nie wydają się być postaciami z którymi chciałby się utożsamiać. Potrafimy jakoś tam zrozumieć motywy ich działań i postępowań, ale z drugiej strony jest coś odpychającego w ich osobowościach. Aż chciałoby się zakrzyknąć za kobietami, będącymi postaciami drugoplanowymi: ,,panowie - stop - opamiętajcie swoją zaciekłość". 

Pomysł fabularny ,,Długiej chwili ciszy" mógłby się wydawać naiwnie skrojony na potrzeby książkowej sensacji, gdyby nie ostatnie słowa od autora. To co się okazuje być prawdą, a nie tylko literacką fikcją zasługuje na wyższe uznanie i uwagę. Dodatkowy plus za intrygującą opowieść o niezwykłych wojennych losach polskiej szlacheckiej rodziny Jaśkiewiczów z Radziechowa pod Lwowem. Jak dla mnie to o wiele bardziej nurtująca historia niż sam zamach w Kairze.  

Arto Paasilinna

ROK ZAJĄCA

Czy potrącony na drodze zając może zmienić czyjeś życie? Przekonał się o tym redaktor helsińskiej gazety Kaarlo Vatanen. Opieka nad rannym zwierzęciem stała się pretekstem do ucieczki od wczorajszego, układnego i nudnego życia w kierunku nieprzewidywalnego i jakże zaskakującego jutra.

,,Rok zająca" to brawurowa jazda po bandzie skandynawskiej powściągliwości i abstrakcyjnego poczucia humoru. Przygody, które spotykają błąkającego się po bezdrożach Finlandii Vatanena z zającem pod pachą są niczym cywilna wersja przygód dobrego wojaka Szwejka. Cokolwiek by go nie spotkało po drodze Kaarlo Vatanen przyjmuje wszystko ze stoickim spokojem i potrafi odnaleźć się w każdej, nawet najdziwaczniejszej sytuacji. Oczywiście zawsze mając na uwadze dobro i bezpieczeństwo swojego zająca. Dopiero spotkanie z głodnym niedźwiedziem wyprowadza głównego bohatera z tej stoickiej równowagi. W pogoni za drapieżcą w szalonym zewie krwi Vatanen wyprawi się aż nad Biełoje Morie, co spowoduje niewątpliwie pewne dyplomatyczne zamieszanie na najwyższych szczeblach.

Dobrze się ubawiłem przy czytaniu książki Arto Paasilinna. Zatęskniłem za przygodą, dziką naturą i bezkresnymi lasami. Zatęskniłem za zającem, który mógłby być pretekstem do radykalnej zmiany życia.

Michał Śmielak

REGIEL

Bieszczady wciąż mają swój tajemniczy, przyciągający jak magnes klimat. Mają też swoje leśne zmory strzegące przed obcymi dziewiczych zakamarków. Już samo to wystarczy by na takiej osnowie snuć kryminalną opowieść z dreszczykiem.

W spokojnej wsi Rosochate ludzie nie lubią zmian. Raczej uciekają przed przeszłością niż wyczekują nowego. Za sprawą deweloperki, która chce zamienić prastary Regiel w osiedle domków budzą się dawne demony. Śmierć ochroniarza pociąga za sobą kolejne tragiczne wydarzenia. Ale czy chodzi tu tylko o wycinkę starego lasu? Co to ma wspólnego ze śmiercią Olki, która pięć lat wcześniej wyjechała z Rosochatego do Krakowa i tam padła ofiarą morderczej napaści? Kim jest młoda dziewczyna, która na chwile pojawia się w Rosochatym i w tajemniczych okolicznościach znika. Dlaczego szuka akurat tutaj swojego brata Pawła, który zaginął pięć lat wcześniej? I czy przypadkiem Paweł nie miał czegoś wspólnego z Olką?

Michał Śmielak potrafi tworzyć intrygujące i wciągające fabuły. Czytając "Regiel" ma się wrażenie bezpośredniego uczestniczenia w wydarzeniach w Rosochatem. Siedząc razem z innymi mieszkańcami w barze u Jerzyka próbujemy dociec, co też złego niosą z sobą zmiany, które nadchodzą. Czy można zapobiec kolejnym nieszczęściom? A może razem z aspirantem Przemysławem Nowackim na przekór zabobonom spróbujemy rozwiązać zagadki mnożących się śmierci?

Świetne! Doprawdy, kryminał z klimatem. I to bieszczadzkim klimatem!

 

Ferenc Karinthy

EPEPE 

Podobnie jak Józef K. z "Procesu" Franza Kafki - Budai z książki Ferenca Karinthy budzi się w obcej, niezrozumiałej dla siebie rzeczywistości. Znalezienie się za sprawą pomylonego lotu samolotem w obcym państwie, w dodatku niemożność dogadania się z kimkolwiek, staje się dla głównego bohatera początkowo przyczyną niepokoju, frustracji, buntu, a w końcu biernej rezygnacji. Otaczające go megapolis, niezrozumiały język, nieustające kolejki po wszystko i wreszcie poczucie zagubienia oraz osamotnienia osaczają i wyniszczają Budaia. Wydaje się, że wyrwanie z tego zamkniętego kręgu jest prawie niemożliwe. A jednak Budai nie traci nadziei...

,,Epepe" nie była dla mnie łatwą lekturą. Fabuła co prawda wciągała mnie w wir dziwacznej przygody, ale duszna atmosfera stworzona przez autora raczej nie wróżyła dobrego zakończenia. Trochę to wszystko było jak w ,,Procesie" Kafki. Próba odnalezienia się w totalnym niezrozumieniu. Niestety wtórność konceptu fabularnego nie była w stanie mnie zachwycić. Miałkie zakończenie przyniosło mi tylko rozczarowanie, tak jakby zabrakło w tym całym zaserwowanym literackim daniu odrobiny ostrej przyprawy. I chociaż książkę poleca Olga Tokarczuk, to ani mnie ona nie porwała, ani do refleksji nie zmusiła. Książka, nie pani Tokarczuk!

 

Monika Helfer

TATUŚ

Czy można pokochać książki aż do szaleństwa? Czy miłość do książek warta jest poświęcenia całego swojego życia? Jakim na prawdę człowiekiem był tytułowy Tatuś z biograficznej powieści Moniki Helfer: czułym ojcem, czy pogubionym życiowo marzycielem?

Kto miał szczęście przeczytać ,,Hałastrę", czyli pierwszą część opowieści rodzinnych Moniki Helfer bez zbędnej rekomendacji zanurzy się z pewnością w dalszy jej ciąg, czyli kolejne mikroopowiadanie ,,Tatuś". Choć nie ma już tu aż takich emocji jak w pierwszej części, to i tak w tej historii nie brak dramatyzmu. Pewne rzeczy brzmią niemal bajecznie - alpejskie sanatorium, domek jak z bajki o Królewnie Śnieżce, bogata biblioteka, idylliczne dzieciństwo. A później dramat, rozpad rodziny i życie w ,,hałastrze", tudzież z ,,hałastrą".

Bajka i dramat życia codziennego. Świat marzeń i twarda rzeczywistość. Książka o życiu jak z książki. O życiu z książkami. O książkach które stały się przekleństwem życia z nimi. I jakże wytrawnie jest to opisane!

 

Agata Kunderman

DŹWIĘKI

Niespodziewana śmierć ukochanego męża może być sporym ciosem. Dla Alicji Artner to jednak początek koszmarnych wydarzeń, w które zostanie bezwiednie wplątana chcąc poznać tajemnicę zdjęcia, jakie zostawił po sobie jej mąż - Ludwik. Zdjęcie przedstawiało nagą dziewczynę na ciele której widniał napis - własność Ludwika.

Powieść Agaty Kunderman to intrygujący kryminał z dreszczykiem. Fabuła jest tak dobrze skonstruowana, że czytelnik zaskakiwany jest co rusz nowymi informacjami, które wciągają w wir tajemniczej zagadki związanej z przeszłością Ludwika. Jednocześnie mamy dwie narracje - współczesną dotyczącą Agaty i jej dochodzenia do prawdy, oraz przeszłą gdzie stopniowo odsłaniane są tragiczne losy dziewczyny ze zdjęcia. Obie narracje przeplatają się coraz ściślej, by w finale złączyć się w jedną sensacyjną opowieść.

Tyle w tym niedomówień, dziwnych okoliczności, duchów przeszłości, traumy, skrywanych tajemnic i półprawd. Nawet dźwięki zapisane w nutach mają swoje zaszyfrowane znaczenie. Naprawdę dobrze to wszystko jest skomponowane, warte zatem polecenia.

 

Barbara Demick

ŚWIATU NIE MAMY CZEGO ZAZDOŚCIĆ. 

ZWYCZAJNE LOSY MIESZKAŃCÓW KOREII PÓŁNOCNEJ

O Korei Północnej wciąż jeszcze mało wiemy. Zamknięte na wpływy zewnętrzne państwo totalitarne buduje mur dezinformacji zamykając swoich obywateli w bańce kłamliwej narracji o Wielkim Marszu ku komunistycznej szczęśliwości pod wodzą Wielkiego Przywódcy. Tylko nieliczni uciekinierzy, którzy ryzykując wszystko zdołali wyrwać się z tej bańki mogą opowiedzieć światu prawdę o horrorze codzienności w realiach totalnej kontroli państwa nad życiem prywatnym.

Amerykańska dziennikarka Barbara Demick dzięki rozmowom z uciekinierami z Korei Północnej stara się opisać życie codzienne zwykłych mieszkańców tego totalitarnego państwa. Poznajemy dramatyczne losy Oak-hee i jej matki pani Song, miłosną historię Mi-ran i Jun-sanga, ciężką pracę lekarki Kim Ji-eun oraz ucieczkę z sierocińca i bezdomną tułaczkę młodocianego Hycka. Przewijający się przez te wszystkie relacje opis wielkiego głodu, jaki dotknął mieszkańców Korei w połowie lat 90-tych XX wieku przeraża i na długo zapada w pamięci. Strach, bezsilność, poluźnione relacje międzyludzkie to codzienność zwykłych mieszkańców państwa, które wmawia swoim obywatelom, że żyją w najszczęśliwszym miejscu na ziemi.

Jedynym minusem książki jest odległość perspektywy czasowej. Choć Wydawnictwo ,,Czarne" książkę opublikowało dwa lata temu, opisane w nim historie dotyczą w dużej mierze lat 90-tych i pierwszego dziesięciolecia XXI wieku. Przydałoby się aneks z historiami bardziej współczesnymi.

 

Magdalena Witkiewicz

LISTY PISANE SZEPTEM

Czasami jest tak, że nie potrafimy rozmawiać o swoich uczuciach z najbliższymi osobami. Umiemy się za to bardzo sprawnie z nimi kłócić. A może gdybyśmy zaczęli pisać do siebie listy, tak z głębi duszy o tym co nas boli, drażni, za czym tęsknimy, to czy moglibyśmy wreszcie znaleźć zrozumienie?

O tym właśnie jest ta książka Magdaleny Witkiewicz. Zarówno Karolina, jak i Sławek małżonkowie z długoletnim stażem, wypuściwszy dwójkę dzieci w świat zaczynają zastanawiać się co tak właściwie jeszcze ich łączy. Czy warto nadal być razem? Przecież ich miłość zamieniła się już dawno w rutynę. Najłatwiej byłoby powiedzieć: ,,dość, stop, koniec". Jednak pójście na łatwiznę wcale nie oznacza, że odtąd będzie lepiej, łatwiej.

Sławek to tak trochę ja. Rzeczywiście odnajduję w jakimś stopniu siebie w postaci męża Karoliny. Czy moja żona jest taka jak Karolina? Trochę tak, trochę jednak nie. Życie pisze różne scenariusze, ale fabuła książki Magdaleny Witkiewicz uderzyła mnie trafnością spojrzeń na relacje w małżeństwie. Po przeczytaniu książki mam ochotę na spacer. Na długi spacer z moją żoną. Zabierzemy na niego nasze buteleczki z nasionami dmuchawca.

 

Jo Nesbø

SAMOTNY WILK

Jo Nesbø niezmiennie w dobrej literackiej formie. Choć akcja jego najnowszej powieści toczy się w Minneapolis, czuć w niej skandynawskiego ducha mrocznego kryminału. Komisarz Bob Oz to amerykańskie wcielenie Harrego Hola, a środowisko potomków norweskich emigrantów sprawia, że  powieść czyta się prawie jak kontynuację poprzednich kryminałów.

W zasadzie od początku wiemy, kto jest mordercą (choć bardziej pasuje tu określenie - mścicielem) i kogo poszukuje cała policja w Minneapolis. A jednak element zaskoczenia pod koniec powieści jest bardzo misternie skonstruowany i jak to u Nesbø jest tą wisienką dla której warto wciągnąć się w fabułę i doczytać do końca. A do mojego słownika dzięki "Samotnemu wilkowi" dołączam ciekawe słowo: taksydermista.

Czytanie kolejnych powieści Jo Nesbø to pewien mój czytelniczy nawyk. Wiem, czego mam się spodziewać, jestem usatysfakcjonowany tym, czym autor próbuje mnie uraczyć i nigdy tego nie żałuję. Dlatego warto!

 

Nina Lykke

NIE JESTEŚMY TU DLA PRZYJEMNOŚCI

Knut Pettersen jest dobiegającym sześćdziesiątki przebrzmiałym pisarzem w kryzysie twórczym, egzystencjonalnym i finansowym. Przeżywa załamanie, gdyż jedna z poczytnych autorek, tych od autofikcji, opisała w swojej najnowszej powieści rzekome napastowanie na tle seksualnym jakiego Knut miał na niej niegdyś dokonać. Sam Knut wie, że było zupełnie inaczej, bo to ona akurat napastowała jego, ale jak tu sprostować coś, co zostało już wydane w postaci książki i sprzedane tysiącom czytelników. Nadarza się jednak okazja, bo Knut otrzymuje niespodziewanie zaproszenie na Festiwal Literacki organizowany w Lillehammer. Ma tam brać udział w panelu dyskusyjnym na który została zaproszona również autorka od autofikcji. Knut wie, że oprócz darmowego jedzenia, drinków i noclegu będzie miał nareszcie okazję publicznego wyartykułowania wszystkich dręczących go ostatnio myśli związanych z losem współczesnego twórcy kultury...

Choć z początku powieść Niny Lykke wydawała mi się świetną komedią w stylu skandynawskiej prostoty i powściągliwości, to jednak dalsza narracja okazała się być pełną gorzkiej ironii karykaturą współczesnego świata poprawności politycznej i obyczajowej.

Frustracja Knuta jest jak wołanie za światem dawnych norm i wartości, które dziś podlegają dewaluacji i subiektywizmowi. Sam główny bohater nie jest postacią z którą chciałoby się jakoś utożsamiać, czy wspierać. Jest raczej antypatyczny, leniwy i pretensjonalny. A jednak jego wołanie o normalny porządek rzeczy w jakiś sposób przemawia też i do mnie.

Aż dziw mnie bierze, że tak krytyczna wobec feministycznych trendów współczesności książka wyszła spod pióra kobiety. ,,Nie jesteśmy tu dla przyjemności" to też ostra krytyka środowiska literackiego, w którym już nie sama literatura ma jakiekolwiek znaczenie, ale to, jak ,,wydoić" państwowe fundusze, żeby niewielkim kosztem umościć sobie wygodne i elitarne życie. Brzmi znajomo...

 

Janusz Majewski

MALEŃKA. OPOWIADANIA

Życie niesie w sobie ładunek wspomnień, które jak malarskie pejzaże mogą napawać melancholią, czasem wzruszeniem, ekscytacją, ale też i niepokojem, tęsknotą albo lękiem. Janusz Majewski tworzy w jesieni swojego życia literackie obrazy, które wydają się być emanacją jego życiowych doświadczeń, pragnień lub wręcz niespełnionych aspiracji. Opowiadania stawiają pytanie o nasze wybory, o rolę szczęśliwego lub też nie trafu, który kształtuje ludzkie życiorysy.

Dużo w tym przedwojennego świata, kresowych klimatów, żydowskich obyczajów, pragnienia miłości, seksualności, afirmacji życia. Opowiadania Janusza Majewskiego ocierają się niejednokrotnie o abstrakcje rodem z prozy Brunona Szulca: nieżyjący krewni przeniesieni do współczesności, domy opowiadające swoje historie, ożywające rzeźby antyczne, kochanka z głową psa... Samemu Szulcowi poświęcone są trzy pierwsze opowiadania.

Dla mnie proza Majewskiego stała się interesującą podróżą w sentymentalne klimaty literackiego świata XX wieku. Dziś się już tak nie pisze. Choć nie wszystkie opowieści przypadły mi do gustu zapisuję w pamięci te, które dały mi do myślenia o moich życiowych wyborach, o moim świecie dorastania i o moich wyobrażenia o własnej przyszłości.

 

Aldona Reich

AKT TRZECI

,,Akt trzeci" przytrafił mi się we właściwym momencie mojego życia. Pogodzenie się ze stratą bliskiej osoby jest z pewnością traumatycznym wydarzeniem, które trzeba jakoś w sobie przepracować.

Hanna Malewska bohaterka tej powieści zostaje zaskoczona niespodziewaną śmiercią swojego męża Grzegorza. Byli zaledwie siedem lat po ślubie. Dobrze mi było ze sobą i choć nie mieli dzieci, swoje plany życiowe układali tak, by czerpać maksymalną radość z bycia małżeństwem.

Któregoś dnia Grzegorz wyszedł do pracy i już z niej nie wrócił. Hanna stanęła przed wyzwaniem pustki, jaka została po mężu. Pusty dom, łóżko, milczące ściany, rachunki do zapłacenia. Ogarnęła ją rozpacz i bezsilność z której to próbują ją podnieść przyjaciółka Elwira i teść Leon.

To, co mnie urzekło w tej powieści, to realistyczny, dobitny opis psychologicznej strony przeżywania traumy. Całe to zaprzeczenie, bezradność, bunt i obraza na cały świat. Żadne mądre ,,weź się w garść" wcale tu nie pomaga. Życie jednak biegnie dalej, a nasi ukochani może wcale nie byli tacy ,,święci" jak nam się wydawało...

Hanna musi nie tylko dźwignąć się z żałoby, ale zmierzyć z ukrywanym sekretem męża. To oczywiście ckliwy, romantyczny wątek, który musi znaleźć szczęśliwe zakończenie. A to już jednak inne oblicze powieści, które aż tak bardzo mnie nie urzekło.

 

Lilianna Więcek

Nr 1

Zakazana miłość z sierocińca i jej reperkusje po latach. Ckliwy romans? Nie zupełnie. Powieść Lilianny Więcek zaczyna się niemal jak rasowy kryminał. Próba gwałtu, zastraszanie, beznadziejna sytuacja w której znalazła się główna bohaterka Cindy. A później pomocna dłoń przyjaciółki Sary, zaskakująca oferta pracy w ekskluzywnej rezydencji milionera Brightona i retrospekcja sięgająca czasów koszmarnego pobytu w ośrodku wychowawczym w Mendenhall.

To właśnie owe wspomnienia tak bardzo przykuwały moją czytelniczą uwagę, że zdecydowałem się doczytać powieść do końca. Sadystyczne metody dyscyplinowania wychowanków, jakie prowadziła dyrektorka Watson przyprawiały mnie o gęsią skórkę. I to bardzo dobrze, bo współczesne losy Cindy i Ripa przypominające mdły melodramat wprowadzały mnie raczej w stan przesłodzenia i utraty dobrego smaku.

Jak to w przesłodzonych romansach bywa miłość pokonuje największe przeszkody, a zakończenie łatwe jest do przewidzenia. Żal tylko, że autorka tak beztrosko porzuciła losy przyjaciółki Sary, która musiała zniknąć. Może to dobry wątek na kolejny romans w stylu kryminalnej sensacji?

 

Amor Towles

STOLIK DLA DWOJGA

Znając wcześniejszą twórczość Amora Towlesa zupełnie w ciemno porwałem z księgarskiej półki i zakupiłem książkę ,,Stolik dla dwojga". Miała to być moja literacka uczta. Tymczasem...

W skład zaserwowanego przez Towlesa literackiego dania wchodzi sześć opowiadań, których tłem fabularnym staje się Nowy Jork i jedna mini opowieść prawie kryminalna z holywoodzkiego Los Angeles. Historie z życia, ot obrazki obyczajowe, takie niby nic nieznaczące, a jednak trącące lekką sensacją. To takie dykteryjki, które opowiada się znajomym podczas koleżeńskiej kolacji, albo na ploteczkach przy kawiarnianym stoliku.

Czułem się lekko zawiedziony, bo nie na taką ucztę się co prawda szykowałem. Jednak język literacki Towlesa uwodzi. Jego niespieszna narracja otulona w kulturalny i wysmakowany anturaż prowadzi bezpiecznie ku końcowi każdego opowiadania. Nawet jeśli zakończenie niepokoi lub zastanawia, to autor odcina je z uśmiechem kelnera, który oznajmia: ta historia była podana na koszt firmy.

 

Jakub Małecki

KOROWÓD

Każde życie zawiera w sobie cząstkę życiorysów i historii przeszłych, które otrzymało niejako w spadku od swoich krewnych, rodziców, czy bliskich. Korowód ludzkich losów trwa przez kolejne pokolenia, a echa przeszłości objawiają się w nowych odsłonach i we współczesnych kontekstach.

Wydaje mi się, że ,,Korowód" to najbardziej osobista z wszystkich dotychczasowych powieści Jakuba Małeckiego. To trochę jak rozprawa ze zmorami, czy też cieniami własnej przeszłości, z bagażem nieraz trudnych historii z dzieciństwa i okresu dorastania. Jak to się wszystko przekłada na dorosłe życie?

Pięknie wydana edycyjnie przez krakowskie wydawnictwo SQN książka to dodatkowa przyjemność obcowania z tą powieścią. Intrygująca okładka, niedokończone fragmenty wspomnień, pusty ostatni rozdział, to zaproszenie do pobudzenia czytelniczej fantazji. Książka nie jest zamknięta, tak jak życie jej autora - czterdziestodwuletniego Jakuba Małeckiego. Puste kartki czekają na swój dalszy ciąg.

 

Michał Śmielak

MIASTO MGIEŁ

We mgle niewiele widać. Łatwo zbłądzić, przeoczyć istotne wskazówki, albo pomylić zwykłego bandziora z wampirem. Komisarz Bruno Kowalski z komendy miejskiej policji w Sandomierzu co prawda nie wierzy w wampiry, ale musi stawić czoła rodzącej się w mieście plotce o seryjnym zabójcy kobiet. W dodatku nie dają mu spokoju ludzkie zwłoki przypadkowo odnalezione w piwnicy opuszczonego domu przy cmentarzu na Piszczelach. Czy kumulacja tajemniczych spraw kryminalnych w niewielkim przecież Sandomierzu może mieć wspólny przyczynek? Zdaje się, że tylko komisarz Kowalski i miejscowy pasjonat historii - Krzysztof Szorca wierzą, że coś jest na rzeczy.

Akcja kryminalnej powieści Michała Śmielaka wciąga w pełną interesujących wątków przygodę gdzie nie tylko poluje się na wampiry, ale i ucieka przed tatarskimi hordami, zmaga ze średniowiecznymi zabobonami, a także wnika w historię perelowskiej budowy zabezpieczającej osuwającą się skarpę starego rynku. Fabuła jest wielowątkowa i trochę jak w kalejdoskopie zaczyna się czytelnikowi mieszać o co tak na prawdę chodzi w tej powieści. A kiedy przysłany z centrali komisarz oznajmia podczas konferencji prasowej finał poszukiwania tak zwanego ,,wampira z mgły" wszystko wydaje się pozamiatane. Jednak nie dla Bruna Kowalskiego. On czuje, że prawdę o zbrodniach należy szukać w przeszłości.

"Miasto mgieł" wciągnęło mnie w swoją opowieść i dałem się ponieść fabule. Troszeczkę mnie drażniły odautorskie poglądy przemycane w opisie życia Krzysia Szorcy, ale to tylko mały defekt, który nie popsuł mi dobrego wrażenia po przeczytaniu całości.

 

Ołeksandr Myched

KRYPTONIM DLA HIOBA. KRONIKI INWAZJI

Historia szoku. Pełnoskalowa inwazja wojsk rosyjskich na Ukrainę w lutym 2022 roku wywołała prawdziwy szok w społeczeństwie napadniętego państwa. Jeszcze większym szokiem okazała się skala barbarzyństwa jakiego na ludności cywilnej zaczęli dokonywać okupanci.

Jak żyć w sytuacji ciągłych alarmów przeciwlotniczych? Uciekać, czy zostać? Ruszać na front, czy zadbać o rodzinę? Mścić się, czy nauczyć wybaczać? Czy naród ukraiński został wystawiony na próbę dziejową niczym biblijny Hiob, którego Bóg doświadcza wszelkimi nieszczęściami? Czy można z pokorą przyjmować kolejne bolesne ciosy i akty przemocy? Czy to w ogóle jest możliwe?

Ołeksandr Myched niczym chirurg na urazówce odkrywa przed czytelnikiem kolejne bolesne rany i z zacięciem kronikarskim zapisuje historię zbrodni. Ta książka jest krzykiem, wołaniem do świata, żebyśmy nie zapomnieli. Dziś świat jest niebezpiecznym miejscem, a to co się wydarzyło w Buczy może wydarzyć się też gdzie indziej.

Takie książki jak ,,Kryptonim dla Hioba" w zasadzie nie powinny podlegać ocenie recenzenckiej. Mimo wszystko piszę o tej książce, by nie pozostawać obojętnym wobec wołania.

 

Michał Śmielak

MIASTO BURZ

Sandomierz to malownicze, acz niewielkie miasto, które jednak może w sobie skrywać niejedną tajemnicę i niejedną zbrodnię, które lepiej by było, żeby nie ujrzały światła dziennego.

Michał Śmielak stworzył całkiem porządny kryminał z kilkoma wątkami kryminalnymi i historiami dziejącymi się na dwóch płaszczyznach czasowych. Mamy zatem czasy współczesne i schyłek PRL-u, czyli rok 1986. Mamy dziwne zabójstwo w sandomierskiej kamienicy, śmierć od pioruna, zmaltretowaną dziewczynę porzuconą w podziemiach opuszczonej szkoły, ale i też niewyjaśnioną w przeszłości zagadkę zabójstwa profesora Romualda Kownackiego oraz upozorowane samobójstwo młodego chłopaka - Michała Lipnickiego. W tle majaczą pokrętne interesy związane z antykami, poszukiwacze skarbów, esbeckie machlojki i tajemnice skrywane w biskupim pałacu. Duża dawka sensacji zapewniająca nieustanny dobór adrenaliny podczas czytania.

Jeśli miałbym się do czegoś przyczepić, to być może, jak dla mnie, za dużo w tym wszystkim było pisarskiego kombinowania. Wielość wątków nieco rozpraszała i zarówno ja, jako czytelnik, oraz komisarz Bruno Kowalski, jako pierwszoplanowy bohater mieliśmy obaj z tym troszkę problemu. Na szczęście na ostatnich stronach powieści komisarz stojąc zadumany na sandomierskim cmentarzu wyjaśnia sobie i przy okazji czytelnikowi to, co dotychczas czekało na wyjaśnienie. Spokojnie zatem zamykam książkę dziękując autorowi za mile spędzony czas.

 

Sławomir Sochaj

NIEDOPOLSKA. NOWE SPOJRZENIE NA ZIEMIE ODZYSKANE

,,Niedopolska" to interesująca próba spojrzenia na wciąż mało znany i tak naprawdę słabo przebadany problem zagospodarowania i rozwoju tak zwanych ,,Ziem Odzyskanych" (choć bardziej pasowałby tu termin ,,ziemie pozyskane").

Sławomir Sochaj zaczyna od grubej kreski. Kolorowy ołówek w rękach dyktatora - demiurga Stalina kreślącego na powojennej mapie nowe granice bezpowrotnie wyrwał z korzeniami tradycji i kultury miliony rdzennych mieszkańców Nadodrza i na ich miejsce przesiedlił przegnanych ze wschodnich kresów Polaków, Rusinów i Łemków.

Nawet dziś, trzy pokolenia po wojnie podejmowanie prób rekonstrukcji dziedzictwa historycznego ziem poniemieckich jest u nas tematem wstydliwym, przemilczanym, lub niechcianym. Trwa jednak budowanie nowej tożsamości. Dla młodych ludzi Wrocław, Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski, Szczecin czy Olsztyn w żadnej mierze nie kojarzą się już z niemiecką przeszłością.

Sławomir Sochaj nakładając na przytaczane relacje i badania naukowe warstwę rodzinnej historii próbuje zbudować szeroki obraz przemian jakie dokonały się w społeczności ,,zasadzonej" z przymusu na obcej ziemi. Jak strach i niepewność czas zdołał zamienić w ,,swojskość".

Z pewnością interesujące są wnioski końcowe rzucające nowe światło na polityczny obraz mieszkańców zachodniej i północnej Polski. Dobrze, że takie publikacje powstają i odczarowują, to co propaganda PRL-u przez dziesięciolecia starała się zakryć hasłami ,,powrotu do macierzy".

 

Jacek Gądek

DUDUŚ. PREZYDENT WE MGLE

Z biografiami aktywnie działających polityków jest ten problem, że wszelkie próby ujęcia i zrozumienia ich działań wciąż podlegają emocjonalnym ocenom, które trudno będzie określić jako obiektywne. Już sam podtytuł zdaje się sugerować pewne insynuacje. Niemniej Jacek Gądek, wyprzedzając zapewne zapędy innych dziennikarzy i publicystów, porwał się tuż przed końcem drugiej kadencji na próbę opisania kulisów działalności Andrzeja Dudy na stanowisku Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Słowo ,,kulisy" ma tu istotne znaczenie. Książka bowiem nie ma charakteru historycznej biografii człowieka, który przez dziesięć lat był głową państwa, ale próbuje odsłonić tajniki politycznego zaplecza, ,,dyplomatycznej" kuchni w której rodziły się koncepcje i działania, a których efekty finalne znamy z migawek telewizyjnych serwisów informacyjnych. 

Jacek Gądek nie przedstawia tu żadnych swoich myśli, czy rozważań. Stawia pytania na które odpowiadają najbliżsi współpracownicy, osoby z kręgów władzy, bywalcy w pałacu prezydenckim. To, jaki obraz się wyłania z tych rozmów pozostaje oczywiście do indywidualnej oceny czytelnika. Warto jednak sięgnąć po tą lekturę, żeby nieco lepiej zrozumieć mechanizmy władzy sprawowanej w naszym kraju. W moim odczuciu wyłaniający się obraz nie napawa zbytnim optymizmem. 

,,Doradca: On był wybrany po to, żeby wygrać ,,taniec z gwiazdami", a nie po to, aby być prezydentem. W czasie kampanii był w swoim żywiole".

 

Arto Paasilinna

LAS POWIESZONYCH LISÓW

Oiva Juntunen to zawodowy bandyta. Całkiem przyjemnie urządził się w Sztokholmie dzięki rabunkowi sztabek złota należących do Norweskiego Banku Centralnego. I wiódłby sobie spokojne, dostatnie życie, gdyby nie król Karol Gustaw, który w akcie łaski postanowił zwolnić z więzienia dwóch jego wspólników kradzieży: operatora koparki Sutinena zwanego ,,Piąchą" i wielokrotnego mordercy, technika ekonomistę Hemmo Siira. Oiva Juntunen nie zamierza się jednak dzielić z kompanami pozostałymi mu trzema sztabkami złota. Postanawia zniknąć i ukryć się w odludnych lasach Laponii, tuż za ostatnią ludzką osadą w Kuopsuvaara. Tam mógłby wieść dalsze, spokojne życie gdyby nie manewry fińskiej armii i brawurowy rozkaz do ataku, jaki wydał skacowany major Remes. Dzielni wojacy z jednostki majora roznieśli swoich teoretycznych przeciwników. Na drodze ich ataku zaciekły opór stawił jedynie pewien bibliotekarz botanik, który nie dał się przepędzić ze swego siedliska. Był nim oczywiście ukrywający się Oiva Juntunen. Major Remes wziął więc należny mu urlop i postanowił bliżej zbadać kim tak na prawdę jest ów bibliotekarz i co on u licha robi w takiej głuszy...

To początek zwariowanej historii, która wymyka się prostym ramom powieści obyczajowej. Choć w książce pada niejeden trup nie jest to też w żadnym wypadku kryminał. Czy można zatem polubić zawodowego bandytę i wręcz mu kibicować? Czy życie na odludziu podczas srogiej północnej zimy może być przysłowiowym rajem na ziemi? Czy dwóch facetów o raczej skalanych duszach w walce o złoto zamiast rzucić się sobie do gardeł zawrze ,,gentelman agreement"? I co się stanie jeśli w ich życiu pojawi się młode lisie zwane ,,Pięćsetką"? No i trzeba do tego dodać nieprawdopodobną historię dziewięćdziesięcioletniej Naski Mosnikoff - uciekinierki z domu opieki.

To wszystko tworzy kalejdoskop niezwykłych okoliczności przyrody, które zabierają czytelnika w świat, którego trudno nie pokochać. Aż chciałoby się dołączyć do tej wesołej kompanii. I choć po pierwszych rozdziałach nie wierzyłem w sukces tejże powieści, to pod koniec okrasiwszy łezką sentymentu historię kota Jermakkiego i jego pani muszę przyznać, że pozostaje pod wrażeniem i urokiem.

Pomimo, że na dalekiej fińskiej północy kruszeją trupy sześćdziesięciu niemieckich turystów skuszonych parówkami ,,Las powieszonych lisów" to książka zdecydowanie dla wesołych ludzi.

 

Andrzej Muszyński

PODKRZYWDZIE

Bardzo, ale to bardzo starałem się przekonać do tej opowieści. Chciałem wniknąć, nasiąknąć i podążyć śladem szkicowanym przez narratora. Czułem, że za opowieścią o życiu na wsi czai się jakaś magiczna siła, tajemnica, którą zrozumieć mogą jedynie ,,tuziemcy".

Świat widziany oczami małego chłopca, który podpatruje codzienność swojego Dziadka i Babci zdawał się być fascynującym zapisem ludzkich losów dopasowanych do rytmu przyrody. Diariusz Dni Słonecznych, babie lato, jesień, zima nie zima, Cicha Noc i prawie wiosna...

Dziadek wiecznie wpatrzony w małe okienko skrywa w sobie tajemnicę. Boi się Onego. Znika na długie godziny, by idąc przez las dotrzeć do Podkrzywdzia. Ale gdzie ono jest? Tego mały chłopiec nie może się dowiedzieć. Nawet najmądrzejszy we wsi Stójkowy nie jest w stanie mu w tym pomóc.

Chciałem zrozumieć świat widziany oczami małego chłopca, ale autor wcale mi w tym nie pomagał. Andrzej Muszyński buduje świat oparty na hermetycznych wizjach, które rodzą się w jego świadomości. Maluje słowem obraz, który bardziej przypomina różnobarwne plamy niż pejzaż. I nie jest to poezja. Trudno więc, bardzo trudno i ciężko wniknąć w narrację. Jeszcze trudniej się nią zachwycić. Mnie się nie udało.

Bartosz Szczygielski

DOLINA CIENI

Doliną cieni spacerują dobre pomysły. Niestety, grzęzną w bagnie miałkiej narracji.

Bartosz Szczygielski, zdawać by się mogło, serwuje nam rasową powieść kryminalną. Zaczyna się ostro, a nawet krwawo. Mamy świat męskich, brutalnych spraw: nielegalne biznesy, wymuszenia, przemyt, strzelanina w lesie, ucieczka. Och, to już nie kryminał soft, ale prawdziwa fabuła akcji i sensacji... Niestety, nic bardziej mylnego...

Tomasz Rach ukrywający się przed światem na polsko-ukraińskim pograniczu pod fałszywą tożsamością dostaje nielegalne zlecenie, które zapewnić ma mu całkiem pokaźny dochód. Za sprawą niespodziewanego spotkania w lesie ze Strażą Graniczną zmienia się zupełnie koncepcja jego działań. Dotychczasowa zleceniodawczyni Marta umiera, a nowe zlecenie otrzymuje od młodej dopiero co spotkanej dziewczyny Heleny. Ta zmusza go do powrotu do dawnego świata w którym funkcjonował jako Michał Wawrzyniec - właściciel firmy transportowej i mąż Agnieszki. Nowe zlecenie dotyczy właśnie odszukania byłej żony z którą rozstał się (w sumie nie wiadomo dlaczego) piętnaście lat wcześniej.

To, co tak dobrze się zaczęło roztapia się w miernej telenoweli o losach małomiasteczkowych koligacji i powiązań. Kto jest kogo dzieckiem, kto jest ojcem, a kto z kim i kiedy miał romans? Niby wszyscy w Kozłowie Biskupim wszystko o wszystkich wiedzą, ale nie powiedzą. Najwięcej to chyba wie ksiądz Jan, ale jego obowiązuje tajemnica spowiedzi. No, chyba, że zdradzi ją swojemu przyjacielowi Michałowi vel Tomaszowi Rachowi, któremu kiedyś (też w sumie nie wiadomo po co) pomógł zmienić tożsamość.

Ach, wszystko to takie miałkie i rozczarowujące. Miało być sensacyjnie, a wyszło tak jakoś blado i bez emocji.

 

Jadwiga Malina

PRZYSŁONA

Opowieść o mikroświecie i jego problemach, które urastają do rangi makro. Czy życie naznaczone traumą ubóstwa i wojennego okrucieństwa może nieść w sobie tlący się promyk nadziei? A może wojenna historia mogła mieć swoje dobre zakończenie? Może można w nie uwierzyć?

Dwa światy, dwa obrazy.

Ten współczesny malowany wspomnieniami dorosłej Emilii, która ucieka z biednego wiejskiego domu spod Krakowa do wielkiego, bogatego Paryża. Zostawia za sobą Babkę z jej modlitwami, chustką na głowie, współczuciem dla figurki umęczonego Chrystusa. Zostawia milczącego ojca z jego królikami i grób przedwcześnie zmarłej matki. W zamian otrzymuje pracę opiekunki nad starszą, zrzędliwą Juliette i namiastkę miłości ofiarowanej przez Marcela.

Drugi świat, to kilkadziesiąt lat wstecz. Historia ożywiona za sprawą starego zdjęcia. Stefka i Rutka - przyjaciółki dla których nie ma znaczenia, że jedna to Polka, druga to Żydówka. Ale dla innych już ma. Wojna zmienia wszystko. Rutka próbuje ratować swoją córeczkę Julkę. Stefka chce jej pomóc. Ale nic nie jest tak proste.

Pięknie napisana opowieść. Wolno sącząca się przez kolejne kartki, oszczędnie dzieląca się każdym słowem. Bardziej chodzi o uczucia, o obraz świata, niż o relację ze zdarzeń i ich skutków. Do zadumy.

 

Agnieszka Peszek

ZABIJESZ MNIE?

Starszy aspirant Andrzej Woźniak i aspirant Zuzanna Kruk z Komisariatu Policji na Wilanowie, to para bohaterów, którzy mogą zapaść na dłużej w pamięci. Pedantyczna Zuzanna z wyraźną dysfunkcją wskazującą na objawy zespołu Aspergera i mający do niej świętą cierpliwość policyjny partner prowadzą dochodzenie w sprawie zabójstwa Małgorzaty Dobrowolskiej. Jak się szybko okazuje zabita Małgorzata miała ostatnio w życiu mocno pod górkę. Rozpad małżeństwa, odejście wspólnika z dobrze prosperującej firmy, utrata najlepszej przyjaciółki i jeszcze w dodatku fałszywe oskarżenia przyszywanej siostry o próbę wyłudzenia spadku. Nerwowa atmosfera i wiele osób, które odgrażały się Małgorzacie, że ją zabiją. Pytanie tylko, kto był na tyle zdesperowany, żeby swoją groźbę w końcu urzeczywistnić?

Andrzej Woźniak i Zuzanna Kruk drobiazgowo analizują każdy ślad, starają się niczego nie pominąć. W międzyczasie zostają wezwani do kolejnych spraw: domniemanej samobójczej śmierci znanego aktora Maksymiliana Barskiego oraz śmiertelnego skoku z okna nieszczęśliwego sprzedawcy ubezpieczeń - Waldemara Ziółkowskiego. Przypadek? Czy jednak te trzy śmierci coś może łączyć?

Dobrze zbudowana fabuła kryminału wydaje się interesująca, choć motywy zabójstw grubymi nićmi zdają się być szyte. Dokładanie dodatkowych wątków trochę miesza i przerywa chęć szybkiego dotarcia do finału, ale spokojnie. Na końcu oczywiście okaże się, że wszystko miało sens i ułoży się w logiczną całość. Poza tym książkę dobrze się czyta głównie dzięki intrygującym dialogom nieprzeciętej pary policjantów. Bez przekleństw, wulgaryzmów i zgrywania twardzieli łykających hektolitry wódki na odstresowanie. Coś innego, za co u mnie autorka zasługuje na dodatkowego plusa.

 

Herve Le Telliera

ANOMALIA

Nasze życie podporządkowane jest pewnym stałym regułom dotyczącym funkcjonowania świata, którego znamy, w którym istniejemy. Nazywamy to prawami fizyki. Każde niestandardowe wykroczenie poza te reguły określane jest jako anomalia. I o tym właśnie jest książka Herve Le Telliera. Nic więcej nie da się powiedzieć o fabule, jeżeli nie chce się zepsuć efektu zaskoczenia.

Wpierw mamy kilka historyjek z życia różnych ludzi, wydawać by się mogło kompletnie ze sobą nie powiązanych. Nagle w połowie książki następuje wielkie ,,bum" i oczy czytelnika rozwierają się ze zdziwienia. Dalej to już szalona jazda bez trzymanki.

"Anomalia" to niezwykle mądra i intrygująca powieść. To głośne zadawanie sobie pytania jak ja sam zareagowałbym na jakąś anomalię? Jak zachował bym się w sytuacji, która przerosłaby moje wyobrażenia, wywróciła całe moje życie i postawiła dylemat: co dalej?

Książka porusza ciekawe aspekty filozoficzne, etyczne, moralne, ba nawet teologiczne. Wciągająca lektura, a zarazem literacka zabawa autora z czytelnikiem. Dać się porwać tej formie? Zdecydowanie tak!

Mieczysław Gorzka

LILIE 

W małżeństwie Bernatowiczów mieszkających we wsi Kamienna dochodzi rano do sprzeczki. Żona Iza odkrywa, że jest zdradzana przez męża. Wieczorem cała wieś rusza w stronę bagiennego lasu w poszukiwaniu doktorka Jakuba Bernatowicza, który po małżeńskiej kłótni zaginął. Miejscowy komisarz policji Wiktor Wiktorowski ma przeczucie, że doszło do zabójstwa...

To dopiero początek bardzo zagmatwanej kryminalnej opowieści w której mamy i zadawnioną sprawę gwałtu oraz śmierci nastolatki, nierozliczone winy i sąsiedzkie animozje, samobójstwo żołnierza z jednostki specjalnej, seryjne morderstwa młodych kobiet o podobnym wyglądzie, a także policyjne dochodzenie i polowanie na Bestię ze Śląska. Jak to u Gorzki wszystko jest pokomplikowane do tego stopnia, żeby czytelnik początkowo stracił orientację i nie mógł domyślać się, co tak naprawdę może łączyć te wszystkie historie i jaki to - u licha - ma związek z kłótnią małżeńską Bernatowiczów. Mamy nawet dwóch śledczych: Wiktorowskiego i Marcina Zakrzewskiego prowadzących, zdawać by się mogło, niełączące się dwie sprawy. 

Wielowątkowość narracji  wprowadza pewien chaos, który oczywiście im bliżej końca tym coraz sprawniej i ładniej zszywany jest w jedną spójną opowieść. Jednak jak dla mnie piętrowe kombinacje fabularne prowadzą do mało wiarygodnego motywu sprawczego. Cóż jednak z tego, skoro akcja wciąga, a książkę pochłania się na jednym wydechu. Jak ktoś szuka dobrej, ekscytującej rozrywki o charakterze kryminalnym, to to jest właśnie lektura dla niego. 

 

Tomasz Piątek

KARTOFLADA

Ech, żadna literacka podróż nie wymęczyła mnie tak, jak ,,Kartoflada". Mieszanka uczuć, jaka towarzyszyła mi podczas czytania przypominała amatorskie kucie dłutem w kamieniu. Entuzjazm i zmęczenie, śmiech i zażenowanie, zaciekawienie i zniechęcenie. Miał być pomnik monumentalny, a wyszła żaba.

Nadleśniczy i Pietruszenko - dwie postacie życiowych abnegatów o mentalności wyrostków ślizgających się jako tako po obrzeżach odpowiedzialnego życia wyruszają w absurdalną podróż w pogoni za listem wysłanym przez dział HR-u korporacji Xantis za pośrednictwem taniej, ale mało skutecznej w dostarczaniu przesyłek ,,Nowoczesnej Poczty". Absurd goni absurd, a bohaterowie gnają z Warszawy na Paluch, Janówek Duranowski, a później do Łodzi i Kielc. Towarzyszą im równie absurdalne i niejednokrotnie durne rozważania natury społeczno-polityczno-obyczajowej. Ciekawiej robi się dopiero, gdy do kompanii dołącza pasażer na gapę - niejaki Kartofel, który jedzie do Koniecpola po ,,wiertarkę pułapkę". Niesamowita i całkowicie zwariowana opowieść o życiowych tarapatach Kartofla zaczyna wciągać w lekturę i tak naprawdę to tylko ona potrafiła dowieźć mnie do końca książki.

Historia Kartofla niczym pechowy życiorys obywatela Piszczyka sinusoidą przetacza się od chwil szczęścia związanego z pewną stabilizacją, po momenty upadku i niezawinionego nieszczęścia. Śmiech i łzy. Tak naprawdę cała opowieść Kartofla mogłaby zupełnie lepiej zaistnieć bez całej tej otoczki związanej z podróżą Nadleśniczego i Pietruszenki.

Na koniec jeszcze dwa słowa o beznadziejnym zakończeniu. Ponad czterysta stron męczącej lektury nie przynosi usatysfakcjonowania. Tak, jakby autorowi w pewnym momencie skończył się tusz w długopisie. Jedyny plus to, że w końcu dowiadujemy się czym jest ,,wiertarka pułapka". A co było dalej, opowiem wam kiedy indziej - puszcza oczko autor. Nieco żenujące...

 

Freida McFadden

POMOC DOMOWA 

Millie wydawało się, że w końcu uśmiechnęło się do niej szczęście. Posada gosposi w bogatym domu rodziny Winchesterów miała zagwarantować jej schronienie, pieniądze i spokój. Tylko ten pokój na poddaszu, w którym miała nocować dziwnie przypomina jej więzienną klatkę. Z zabitym szczelnie oknem, z drzwiami zamykanym od zewnątrz budzi niepokój. Nina Winchester, choć początkowo robiła wrażenie sympatycznej pani domu wkrótce okazała się być niezrównoważoną sobą o wybuchowym charakterze. Jej córka Cecylia robi Millie wszystko na złość. Tylko pan domu, przystojny Andy Winchester wydaje się w całej tej rodzinie normalny, a przede wszystkim czarujący. Mille zaczyna snuć fantazje, co by było gdyby Nina odeszła, a Andy zakochał się w niej... Musi uważać, bo marzenia zaczynają się urzeczywistniać. Niepokoi ją tylko ostrzeżenie, które próbuje jej przekazać ogrodnik Enzo.

Ciekawie skonstruowana akcja powieści wciąga i zaskakuje. Kiedy w połowie czytania książki wydaje się, że dochodzimy do finału nagle następuje zamiana głównego bohatera i robi się jeszcze bardziej interesująco. Oczywiście zakończenie musi usatysfakcjonować czytelnika, żeby nie miał nocnych koszmarów, dlatego autorka ładnie wszystko na końcu gładzi i prostuje. Czytelnik jest zadowolony, odkłada grzecznie książkę na półkę i idzie umyć zęby przed snem. Bowiem higiena osobista jest bardzo ważna i może stanowić życiową lekcję na przyszłość. Kto doczytał do końca wie dobrze, co mam na myśli.

 

Maciej Górny

MATKA WYNALAZKÓW. JAK WIELKA WOJNA URZĄDZA NAM ŻYCIE

Czy I wojna światowa to tylko okopy, błoto i bezsensowne szturmy piechoty wprost pod ogień karabinów maszynowych? Co takiego nowatorskiego do historii ludzkości wniósł ten nieco zapomniany już konflikt i czego nas nauczył? Maciej Górny śmiało wykracza poza ramy podręcznikowych opisów i zastanawia się, jak wojna mogła wpłynąć na rozwój społeczeństwa epoki przemysłowej.

Dla mnie zaskoczeniem było na przykład odkrycie, że podczas I wojny światowej po raz pierwszy zaczęto stosować przelicznik kaloryczny dla określenia dziennego zapotrzebowania na posiłki żywieniowe. Nie miałem też pojęcia o powołaniu przez Niemcy specjalnego departamentu Kriegsrohstoffabteilung (KRA) zajmującego się fachowym obliczaniem zapasów surowcowych koniecznych do prowadzenia wojny. Rozrastająca się sieć połączeń kolejowych przyspieszała ruchy wojsk, ich koncentrację, ale też i wymianę handlową, oraz wymianę informacji. Okres zawieruchy wojennej sprzyjał także organizacji samorządu miejskiego, regionalnego, a w szerszym kontekście państwowotwórczym odpowiadał też za powstanie nowej dziedziny naukowej zwanej geopolityką.

Wszystkie spostrzeżenia autora wydają się niezwykle ciekawe i odkrywcze. Należy jednak zauważyć, że książka ,,Matka wynalazków" jest de facto zbiorem artykułów o charakterze publicystyczno-naukowym. Część z nich była drukowana już w poważnych czasopismach. To może nieco zniechęcać czytelnika nastawionego na lekturę łatwą i przyjemną. Nawet moja fascynacja historią XX wieku wystawiona została na próbę. Choćby wycieczka od weteranów I wojny światowej do działalności Mieczysława Moczara w czasach PRL-u, jak dla mnie, była zbyt głęboką dygresją odbiegająca od sedna całej książki.

 

Aldona Reich

EREM

Książka ,,Erem" Aldony Reich to całkiem solidny kryminał, który dobrze wciąga w swój nurt fabularny już od pierwszych stron. Choć wielowątkowość akcji może w pewnym momencie nieco irytować, warto z samej tylko ciekawości szybciutko doczytać do końca.

Trudno jednoznacznie, nie zdradzając oczywiście zakończenia, opisać o czym w zasadzie jest ta książka. Mamy tu zabójstwo dwójki chłopców w Gliwicach, mamy Komendę Policji w Sanoku i aspiranta Witolda Darasza, tajemniczą Larę szukającą gdzieś na bieszczadzkim odludziu śladów po dawnym majątku ziemskim i równie tajemniczego, acz bardzo mrukliwego sejsmologa Rafała Morsa. No i są jeszcze trudne do zidentyfikowania spalone ludzkie zwłoki na leśnej drodze.

Witold Darasz ma swą mroczną tajemnicę związaną z przeszłością i jego degradacją z podinspektora do aspiranta. Lara ma zepsuty samochód i chęć poderwania Rafała. Rafał ma tajemnicze sprawy do załatwienia w lesie i wydaje się być odporny na zaloty Lary. Przy okazji w osadzie w której zatrzymali się Lara i Rafał w tajemniczych okolicznościach ginie jeden z miejscowych – ochlej Łaszczak, a ktoś przy okazji zabija mu psa pasterskiego. Dzieje się tego sporo. Może i za dużo, bo czytelnik zaczyna się zastanawiać, co tak właściwie może łączyć te wszystkie wątki. Oczywiście błyskotliwy finał pokaże, że da się to ładnie spiąć w sensacyjną klamrę, choć jak dla mnie to wszystko było mocno przekombinowane. Nie warto się jednak czepiać szczegółów i prawdopodobieństwa ich zdarzeń. Czytelnik jest zadowolony, bo książkę się wręcz połyka rozdział, za rozdziałem by wreszcie dojść do satysfakcjonującego zakończenia. I jeszcze na deser te bieszczadzkie klimaty.
Ech…