Mirosław Bujko

SĄD OSTATECZNY

Odnoszę wrażenie, że Mirosław Bujko pisząc książkę ,,Sąd ostateczny" nie bardzo wiedział na jaki koncept się w końcu zdecydować. Sam w posłowiu przyznaje, że wpierw to miał być scenariusz filmowy, a potem powstało libretto do opery. Ostatecznie książka jest jakąś mieszanką filozoficznych wywodów na temat kościelnych doktryn, szczegółowych opisów malarstwa średniowiecznego i współczesnego wątku sensacyjno-kryminalnego. Niestety ta mieszanka nie przysłużyła się dobrze ostatecznemu kształtowi powieści. 

Przyznam, że najbardziej zaciekawił mnie wątek dotyczący opisu obrazu Hansa Memlinga ,,Sąd ostateczny" z kościoła mariackiego w Gdańsku. Często podziwiamy jakiś sławny obraz rzucając na niego pobieżnie okiem. Nie zdajemy sobie sprawy ile ukrytej treści, ile niesamowitej historii może być zawarte w dziele malarskim. Za to jestem wdzięczy autorowi książki, że wzbudził moje zainteresowanie i rozszerzył zakres wiedzy na temat obrazu, którego znałem jedynie z opisów w przewodnikach turystycznych.  Natomiast warstwa sensacyjno-kryminalna jest tak blada, mało porywcza, z prymitywnie płaskimi charakterologicznie postaciami, że wielokrotnie podczas czytania książki męczyłem się strasznie i przymuszałem, żeby tylko doczytać ją do końca. 

Losy obrazu ,,Sąd ostateczny" Memlinga rzeczywiście nadają się na pasjonujący scenariusz filmowy.  I choć książka Mirosława Bujko, jak głosi reklama na okładce, jest popisem erudycji oraz w jakiś tam sposób zapewne literackiego kunsztu autora, to pasjonująca już niestety nie jest.

 

Kristen Roupenian

KOCIARZ

Dałem się zwieść recenzjom z ,,The New Yorkera" i sięgnąłem po opowiadania Kristen Roupenin, które rzekomo miały być ,,fascynujące, przenikliwe, zachwycające". Zagłębiając się jednak w ich treść czułem się jak nieproszony gość, który wtargnął omyłkowo na imprezę dla kompletnie obcego mu towarzystwa.  Nie potrafiłem wejść w świat amerykańskich kobiet rozdartych dylematami związanymi z dojrzewaniem, seksualnością, pożądaniem i sposobami jego zaspokajania. Wmawianie czytelnikowi, że to próba opowieści o samotności, zagubieniu i poczuciu winy w erze Instagrama, Tindera i #MeToo jest jedynie marketingowym zabiegiem promocyjnym.  Owszem, trudno odmówić autorce talentu  i sprawnego warsztatu pisarskiego. Opowiadania czyta się szybko, a historie intrygują i z pewnością dają do myślenia. Niestety, mnie nie zachwyciły, ani nie pociągnęły w żaden sposób.

Myślę, że ten zbiór opowiadań spodobałby się wielbicielom (wielbicielkom) serialu ,,Seks w wielkim mieście". Ja do tego grona nie należę.

 

Kevin Barry

NOCNY PROM DO TANGERU

Nie przekonują mnie żadne nagrody autora, ani prestiżowe nominacje dla tej książki. Ta powieść to sięgnięcie dna. Dosłownie. Pogrążona w mętnej narracji opowieść o dwóch zdegenerowanych, podstarzałych Irlandczykach siedzących w beznadziejnym oczekiwaniu na kolejny prom w hiszpańskim porcie Algeciras. W oczekiwaniu na co, na kogo? Na Dilly, córkę jednego z nich (nawet nie wiadomo którego)? Czy może bardziej na rozrachunek z beznadziejnego życia, a może na jakieś rozgrzeszenie? 

Co tak naprawdę serwuje nam autor Kevin Barry w ,,Nocnym promie do Tangeru"? Festiwal bluzgów, hiper kombinacji wulgaryzmów zmiksowanych z religijnymi wezwaniami, opis masturbacyjnych ekscesów na przemian z narkotycznym pędem zaspokajania popędu płciowego z kimkolwiek popadnie. Opis ,,radosnego" życia heroinowych  szmuglerów. 

Jednak w całej tej powieściowej kloace jest jakiś drobny przebłysk normalnego, ludzkiego żalu, smutku i tęsknoty za byciem kochanym. Żal za prawdziwą, utraconą miłością. Dlatego dwaj podstarzali Irlandczycy dadzą spokojnie przejść Dilly na prom,  nie zatrzymując jej. To może być szansa dla tej młodej dziewczyny na inne, lepsze życie. I jedyna szansa dla tej książki.

Victor Del Arbol

WYBRZEŻE ŚMIERCI

To mocna opowieść o bólu i stracie. Czy można znaleźć ukojenie po stracie kogoś bliskiego w zemście, a może w zapomnieniu? Każdy w tej książce kogoś lub coś stracił. Powolne odkrywanie prawdy, a w zasadzie kolejnych historii poszczególnych bohaterów jest osią fabularną tej powieści. Trzeba dużo cierpliwości i pewnej delikatności w osądach aby móc dać się ponieść narracji Victora Del Arbol w ,,Wybrzeżu śmierci". Początkowo niezwiązane ze sobą sprawy - historia kryminalnego śledztwa hiszpańskiego policjanta Germinala Ibarra i przyjazd tajemniczej Paoli do  Punta Caliente - wioski rybackiej na końcu świata, zaczynają się zazębiać. Wchodzimy w krąg coraz bardziej mrocznych historii i losów bohaterów. To jak schodzenie po kolejnych kręgach piekła. Ale to piekło, które ludzie zgotowali ludziom. 

Mnie najbardziej poruszyła historia Mauricia i opowieść o makabrycznych zbrodniach argentyńskiej dyktatury wojskowej pod koniec lat 70-tych XX wieku. 

,,Wybrzeże śmierci" porusza i dotyka czytelnika tchnieniem bólu swoich bohaterów. Każdy z nich inaczej go przeżywa, inaczej sobie radzi z traumą. Czy w tym wszystkim jest jakaś nadzieja? Czy istnieje zadośćuczynienie, przebaczenie, a może usprawiedliwienie? Autor pozostawia tę kwestię do rozważenia samemu czytelnikowi...

 

Richard Paul Evans

DOTKNĄĆ NIEBA

Można by rzec, że  motyw pieszej wędrówki jako sposób na odreagowanie życiowej traumy jest już i w literaturze i w kinie mocno zgrany. A jednak powieść R. P. Evansa od pierwszych stron wciąga i trudno się od niej oderwać. 

Główny bohater Alan Christoffersen, jak w amerykańskim śnie, zdobył wszystko. Założył własną firmę, dorobił się majątku, a nade wszystko miał przy boku wspaniałą kobietę McKaly, którą kochał od lat młodzieńczych i która została jego żoną. Idylla skończyła się jednak nagle w wyniku wypadku i śmierci McKaly. Alan traci wszystko: miłość swojego życia, firmę i sens dalszej egzystencji. Jedynym ratunkiem jaki sam sobie obmyślił jest przemiana, która może się dokonać w pieszej wędrówce przez całe Stany Zjednoczone. Alan zaczyna pisać dziennik, w którym opisuje co ciekawsze zdarzenia i spotkania na swojej drodze.  Zaczyna też w nim dojrzewać przemiana i swoista pokora wobec własnego losu. 

Książkę czyta się szybko dzięki krótkim rozdziałom i ciekawym, skondensowanym opisom zdarzeń. Nie jest to literatura wysokich lotów, ale fabuła wciąga jak ulubiony serial, kiedy to z utęsknieniem czekamy na kolejny odcinek. ,,Dotknąć nieba" to pierwsza część z pięciotomowej serii opisującej wyprawę Alana. Dlatego też z niecierpliwością sięgam po kolejny tom, a potem pewnie po następne. Wyruszam na czytelniczą wyprawę wzdłuż całych  Stanów Zjednoczonych.

Na rozstaju dróg

Druga część historii o wyprawie Alana  Christoffersena w poprzek całych Stanów Zjednoczonych. W tym tomie główny bohater w wyniku ran odniesionych podczas konfrontacji z młodocianym gangiem zmuszony jest na kilka miesięcy zarzucić swoją samotną wędrówkę. Trafia do szpitala w mieście Spokane, gdzie poznaje tajemniczą, skrytą w sobie dziewczynę o imieniu Angel. Ta ofiarowuje mu opiekę i przygarnia na czas rekonwalescencji pod swój dach. Wkrótce okazuje się, że Alan odegra bardzo ważną rolę w życiu Angel.

Ciekawie opowiedziana historia o spotkaniach z obcymi ludźmi, których łączy pewne pokrewieństwo duszy. Dzięki Opatrzności, przypadkowi, czy ślepemu losowi (niech każdy nazwie to jak chce) spotkania te mają siłę przemieniającą dotychczasowe życie. Takie wydarzenia są wpisane w ludzkie losy, ale trzeba umieć je dostrzegać, odczytywać i rozumieć. Alan przekonuje się o tym nie tylko podczas poznawania Angel, odkrywaniu na nowo relacji ze swoim ojcem, ale i później gdy rusza na trasę i poznaje nastolatkę - Kailamai oraz historię życia i twórczości Korczaka Ziółkowskiego. 

Warto podążać za historią drogi i życiowej przemiany Alana Christoffersena, bo może tam znajdziemy też trochę prawdy o nas samych.

                           Kręte ścieżki

Trzeci tom ,,Dzienników pisanych w drodze" zaczyna być już trochę nużący. Alan Christoffersen wędruje przez kolejne amerykańskie stany w drodze do Key West. Opisuje co jadł, jak wyglądał kolejny hotel, ewentualnie co ciekawego zobaczył po drodze. Jednak, to co przykuwa czytelniczą uwagę, to są spotkania z ludźmi i ich historiami. W tym tomie dowiemy się o przyczynach dla których Pamela - teściowa Alana porzuciła swoją małoletnią córkę McKaly, dlaczego zdaniem polskiego Żyda Leszka, który przeżył obóz zagłady w Sobiborze musimy przebaczać naszym winowajcom oraz na przykładzie życia Analise poznamy czym jest życie w ,,złotej klatce". 

Dla mnie w tym wszystkim wciąż brakuje odpowiedzi, co takiego daje Alanowi ta uporczywa, piesza wędrówka przed siebie. Poznaje kolejnych ludzi, dla których robi coś dobrego, którym zmienia życie, po czym opuszcza ich, by iść dalej...

Tak skonstruowana fabuła, to zapewne zachęta do sięgnięcia po kolejne dwa tomy.

Miejsce dla dwojga

Czwarta część ,,Dzienników pisanych w drodze" jest chyba najmniej ciekawa. Czyta się ją raczej ,,z rozpędu" niż z zaciekawienia. Alan Chritofferson, przemierzający po śmierci żony na piechotę Stany Zjednoczone, ma już kolejną, przymusową  przerwę w wędrówce.  Tym razem musi poddać się operacji usunięcia guza na mózgu. To dla niego czas powrotu do domu rodzinnego w Pasadenie i odbudowania relacji z ojcem. To też po raz pierwszy od rozpoczęcia wyprawy czas na rozważenie tego, co dalej ma robić. Czy jest w stanie odbudować normalne życie, czy jest jeszcze zdolny kogoś pokochać? 

Kolejny tom poza ciekawostkami krajoznawczymi i opisami menu śniadaniowego nie przynosi interesujących i zaskakujących przygód. Jedyna godna uwagi historia dotyczy sensacyjnego wątku pobytu, noclegu i ucieczki z siedziby sekty wyznawców kosmicznej religii. Z pewnością również komentarze ekscentrycznego doktora Schlozmana, jak przyprawa do rozwodnionej zupy, poprawiają nieco walory tej powieści.

Ścieżki nadziei 

Piąty tom opisujący wędrówkę Alana Christoffersena przez Stany Zjednoczone kończy serię ,,Dzienników pisanych w drodze". Główny bohater ma za sobą pięć tysięcy czterysta kilometrów przebytych na piechotę i sporo refleksji do przemyślenia. Czy droga go odmieniała? Na pewno, ale co z tego wyniknęło trzeba doczytać w epilogu. 

Dla mnie piąty tom to przede wszystkim bardzo sugestywny opis umierania w szpitalu ojca głównego bohatera. Jest on jeszcze bardziej przejmujący niż opis śmierci McKeyle w pierwszym tomie. Cała zresztą historia zebrana w pięciu tomach jest próbą opowieści o tym, jak radzić sobie w sytuacji traumy po stracie najbliższych, ukochanych osób. Wydaje mi się, że Alan poprzez pieszą wędrówkę daje sobie czas na odnalezienie utraconych w jakiś sposób osób. Odnajduje prawdę o swoim ojcu i w ten sposób uświadamia sobie jak bardzo go dotychczas krzywdził przez swoje uprzedzenia i pozorne osądy. Odnajduje prawdę o swojej teściowej Pameli, którą też przekreślił nie znając jej historii życia. W końcu zaczyna dostrzegać co dla niego robiła i kim naprawdę była Falene - współpracownica z jego firmy, którą stracił. Alan odnajduje także prawdziwą, bezinteresowną przyjaźń i odkrywa, że pomimo żałoby jest zdolny wzbudzić w sobie miłość. 

,,Dzienniki pisane w drodze" zaczynałem czytać z dużą nadzieją, która jednak słabła z każdym tomem. Miałem takie wrażenie, że główny bohater z każdym kilometrem przybliżającym go do Key West sam nie bardzo wie, po co tam właściwie idzie. O ile początek drogi obfitował w niezwykłe przygody na trasie, to końcówka jest już tylko wyliczanką mijanych barów i kempingów. Mimo wszystko opowieść wciąga i jak się zacznie ją czytać, trzeba dobrnąć przez pięć tomów do końca.