Marek Krajewski

DEMONOMACHIA

Podziwiałem Marka Krajewskiego za cykl kryminalnych historii o Eberhardzie Mocku i o Edwardzie Popielskim. Niestety "Demonomachia" już mojego entuzjazmu nie wzbudziła. Wydaje się, że użyty przez autora przepis na dobrą powieść, choć skrupulatnie wypełniony, w tym przypadku nie zadziałał. Mamy tu galicyjskie klimaty końca XIX wieku, opisy krakowskich ulic i podwórek, społecznych kontrastów, żydowskie tradycje, mistycyzm, a na deser dybuki i demony. Główny bohater Stafan Zborski, podczas wydawałoby się niewinnej gimnazjalnej zabawy w wywoływanie duchów ściąga na siebie siły nieczyste, które zaczynają go prześladować. Stefan postanawia jednak walczyć z demonami, chce nawet zostać egzorcystą. Wychodzi mu to średnio i tylko profesor Auerbach wyciąga ku niemu pomocną dłoń oferując zatrudnienie przy niecodziennym procesie  sądowym w gminie żydowskiej, a dotyczącym rzekomego opętania Racheli Ostersetzer przez dybuka.     

Odniosłem wrażenie, że autor zgromadził bardzo bogaty zasób wiedzy na temat żydowskich tradycji religijnych, kabalistycznych teorii i legend o dybukach. Chciał to wszystko upchnąć w fabularny wątek kryminalny, ale coś jakby w tym połączeniu nie zaskoczyło. Powieść czyta się z pewnym mozołem, tak jakby cała intryga powstała nieco na siłę, tylko po to by udowodnić tezę o matematycznej prawidłowości działania żydowskiego dybuka. Czuję lekkie rozczarowanie, choć chylę czoła za wzbogacenie mojej wiedzy o religijnych zwyczajach żydowskiej społeczności, która kiedyś była częścią galicyjskiego krajobrazu. 

 

Heather Morris

TRZY SIOSTRY

Siła więzów rodzinnych daje moc przetrwania najgorszych momentów życiowych. Historia trzech sióstr: Cibi, Magdy i Livi - słowackich Żydówek, które przeżyły piekło obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Wbrew moim obawom nie była to kolejna książka o okrucieństwach, eksterminacji i nieludzkich torturach stosowanych przez nazistów w obozach koncentracyjnych. Autorka Heather Morris skupia się na opisie ludzkiego życia, na historii rodzinnej trzech sióstr, którym przyszło dorastać w czasie II wojny światowej. Ich wzajemna siostrzana miłość oraz przysięga jaką złożyły kiedyś ojcu, że będą się sobą na wzajem opiekować dała im siłę do przeżycia koszmaru obozu koncentracyjnego. Zakończenie wojny nie było jednak końcem ich udręki. Nie mają już domu, nie mają dokąd wracać. Tylko nowopowstałe państwo Izrael wydaje się jedynym przyjaznym miejscem w którym mogą od nowa rozpocząć swoje życie.  

Opisy autorki, która zebrała relacje świadków tej niezwykłej historii są niekiedy fragmentaryczne, skupiające się na pewnych szczegółach, pomijających ogólne tło wydarzeń. Takie są jednak opowieści przekazywane w rodzinach z pokolenia na pokolenie. To nie relacja historyka, ale sfabularyzowana opowieść niosąca piękne przesłanie nadziei.