Nina Lykke

NIE JESTEŚMY TU DLA PRZYJEMNOŚCI

Knut Pettersen jest dobiegającym sześćdziesiątki przebrzmiałym pisarzem w kryzysie twórczym, egzystencjonalnym i finansowym. Przeżywa załamanie, gdyż jedna z poczytnych autorek, tych od autofikcji, opisała w swojej najnowszej powieści rzekome napastowanie na tle seksualnym jakiego Knut miał na niej niegdyś dokonać. Sam Knut wie, że było zupełnie inaczej, bo to ona akurat napastowała jego, ale jak tu sprostować coś, co zostało już wydane w postaci książki i sprzedane tysiącom czytelników. Nadarza się jednak okazja, bo Knut otrzymuje niespodziewanie zaproszenie na Festiwal Literacki organizowany w Lillehammer. Ma tam brać udział w panelu dyskusyjnym na który została zaproszona również autorka od autofikcji. Knut wie, że oprócz darmowego jedzenia, drinków i noclegu będzie miał nareszcie okazję publicznego wyartykułowania wszystkich dręczących go ostatnio myśli związanych z losem współczesnego twórcy kultury...

Choć z początku powieść Niny Lykke wydawała mi się świetną komedią w stylu skandynawskiej prostoty i powściągliwości, to jednak dalsza narracja okazała się być pełną gorzkiej ironii karykaturą współczesnego świata poprawności politycznej i obyczajowej.

Frustracja Knuta jest jak wołanie za światem dawnych norm i wartości, które dziś podlegają dewaluacji i subiektywizmowi. Sam główny bohater nie jest postacią z którą chciałoby się jakoś utożsamiać, czy wspierać. Jest raczej antypatyczny, leniwy i pretensjonalny. A jednak jego wołanie o normalny porządek rzeczy w jakiś sposób przemawia też i do mnie.

Aż dziw mnie bierze, że tak krytyczna wobec feministycznych trendów współczesności książka wyszła spod pióra kobiety. ,,Nie jesteśmy tu dla przyjemności" to też ostra krytyka środowiska literackiego, w którym już nie sama literatura ma jakiekolwiek znaczenie, ale to, jak ,,wydoić" państwowe fundusze, żeby niewielkim kosztem umościć sobie wygodne i elitarne życie. Brzmi znajomo...

 

Janusz Majewski

MALEŃKA. OPOWIADANIA

Życie niesie w sobie ładunek wspomnień, które jak malarskie pejzaże mogą napawać melancholią, czasem wzruszeniem, ekscytacją, ale też i niepokojem, tęsknotą albo lękiem. Janusz Majewski tworzy w jesieni swojego życia literackie obrazy, które wydają się być emanacją jego życiowych doświadczeń, pragnień lub wręcz niespełnionych aspiracji. Opowiadania stawiają pytanie o nasze wybory, o rolę szczęśliwego lub też nie trafu, który kształtuje ludzkie życiorysy.

Dużo w tym przedwojennego świata, kresowych klimatów, żydowskich obyczajów, pragnienia miłości, seksualności, afirmacji życia. Opowiadania Janusza Majewskiego ocierają się niejednokrotnie o abstrakcje rodem z prozy Brunona Szulca: nieżyjący krewni przeniesieni do współczesności, domy opowiadające swoje historie, ożywające rzeźby antyczne, kochanka z głową psa... Samemu Szulcowi poświęcone są trzy pierwsze opowiadania.

Dla mnie proza Majewskiego stała się interesującą podróżą w sentymentalne klimaty literackiego świata XX wieku. Dziś się już tak nie pisze. Choć nie wszystkie opowieści przypadły mi do gustu zapisuję w pamięci te, które dały mi do myślenia o moich życiowych wyborach, o moim świecie dorastania i o moich wyobrażenia o własnej przyszłości.

 

Aldona Reich

AKT TRZECI

,,Akt trzeci" przytrafił mi się we właściwym momencie mojego życia. Pogodzenie się ze stratą bliskiej osoby jest z pewnością traumatycznym wydarzeniem, które trzeba jakoś w sobie przepracować.

Hanna Malewska bohaterka tej powieści zostaje zaskoczona niespodziewaną śmiercią swojego męża Grzegorza. Byli zaledwie siedem lat po ślubie. Dobrze mi było ze sobą i choć nie mieli dzieci, swoje plany życiowe układali tak, by czerpać maksymalną radość z bycia małżeństwem.

Któregoś dnia Grzegorz wyszedł do pracy i już z niej nie wrócił. Hanna stanęła przed wyzwaniem pustki, jaka została po mężu. Pusty dom, łóżko, milczące ściany, rachunki do zapłacenia. Ogarnęła ją rozpacz i bezsilność z której to próbują ją podnieść przyjaciółka Elwira i teść Leon.

To, co mnie urzekło w tej powieści, to realistyczny, dobitny opis psychologicznej strony przeżywania traumy. Całe to zaprzeczenie, bezradność, bunt i obraza na cały świat. Żadne mądre ,,weź się w garść" wcale tu nie pomaga. Życie jednak biegnie dalej, a nasi ukochani może wcale nie byli tacy ,,święci" jak nam się wydawało...

Hanna musi nie tylko dźwignąć się z żałoby, ale zmierzyć z ukrywanym sekretem męża. To oczywiście ckliwy, romantyczny wątek, który musi znaleźć szczęśliwe zakończenie. A to już jednak inne oblicze powieści, które aż tak bardzo mnie nie urzekło.

 

Lilianna Więcek

Nr 1

Zakazana miłość z sierocińca i jej reperkusje po latach. Ckliwy romans? Nie zupełnie. Powieść Lilianny Więcek zaczyna się niemal jak rasowy kryminał. Próba gwałtu, zastraszanie, beznadziejna sytuacja w której znalazła się główna bohaterka Cindy. A później pomocna dłoń przyjaciółki Sary, zaskakująca oferta pracy w ekskluzywnej rezydencji milionera Brightona i retrospekcja sięgająca czasów koszmarnego pobytu w ośrodku wychowawczym w Mendenhall.

To właśnie owe wspomnienia tak bardzo przykuwały moją czytelniczą uwagę, że zdecydowałem się doczytać powieść do końca. Sadystyczne metody dyscyplinowania wychowanków, jakie prowadziła dyrektorka Watson przyprawiały mnie o gęsią skórkę. I to bardzo dobrze, bo współczesne losy Cindy i Ripa przypominające mdły melodramat wprowadzały mnie raczej w stan przesłodzenia i utraty dobrego smaku.

Jak to w przesłodzonych romansach bywa miłość pokonuje największe przeszkody, a zakończenie łatwe jest do przewidzenia. Żal tylko, że autorka tak beztrosko porzuciła losy przyjaciółki Sary, która musiała zniknąć. Może to dobry wątek na kolejny romans w stylu kryminalnej sensacji?

 

Amor Towles

STOLIK DLA DWOJGA

Znając wcześniejszą twórczość Amora Towlesa zupełnie w ciemno porwałem z księgarskiej półki i zakupiłem książkę ,,Stolik dla dwojga". Miała to być moja literacka uczta. Tymczasem...

W skład zaserwowanego przez Towlesa literackiego dania wchodzi sześć opowiadań, których tłem fabularnym staje się Nowy Jork i jedna mini opowieść prawie kryminalna z holywoodzkiego Los Angeles. Historie z życia, ot obrazki obyczajowe, takie niby nic nieznaczące, a jednak trącące lekką sensacją. To takie dykteryjki, które opowiada się znajomym podczas koleżeńskiej kolacji, albo na ploteczkach przy kawiarnianym stoliku.

Czułem się lekko zawiedziony, bo nie na taką ucztę się co prawda szykowałem. Jednak język literacki Towlesa uwodzi. Jego niespieszna narracja otulona w kulturalny i wysmakowany anturaż prowadzi bezpiecznie ku końcowi każdego opowiadania. Nawet jeśli zakończenie niepokoi lub zastanawia, to autor odcina je z uśmiechem kelnera, który oznajmia: ta historia była podana na koszt firmy.

 

Jakub Małecki

KOROWÓD

Każde życie zawiera w sobie cząstkę życiorysów i historii przeszłych, które otrzymało niejako w spadku od swoich krewnych, rodziców, czy bliskich. Korowód ludzkich losów trwa przez kolejne pokolenia, a echa przeszłości objawiają się w nowych odsłonach i we współczesnych kontekstach.

Wydaje mi się, że ,,Korowód" to najbardziej osobista z wszystkich dotychczasowych powieści Jakuba Małeckiego. To trochę jak rozprawa ze zmorami, czy też cieniami własnej przeszłości, z bagażem nieraz trudnych historii z dzieciństwa i okresu dorastania. Jak to się wszystko przekłada na dorosłe życie?

Pięknie wydana edycyjnie przez krakowskie wydawnictwo SQN książka to dodatkowa przyjemność obcowania z tą powieścią. Intrygująca okładka, niedokończone fragmenty wspomnień, pusty ostatni rozdział, to zaproszenie do pobudzenia czytelniczej fantazji. Książka nie jest zamknięta, tak jak życie jej autora - czterdziestodwuletniego Jakuba Małeckiego. Puste kartki czekają na swój dalszy ciąg.

 

Michał Śmielak

MIASTO MGIEŁ

We mgle niewiele widać. Łatwo zbłądzić, przeoczyć istotne wskazówki, albo pomylić zwykłego bandziora z wampirem. Komisarz Bruno Kowalski z komendy miejskiej policji w Sandomierzu co prawda nie wierzy w wampiry, ale musi stawić czoła rodzącej się w mieście plotce o seryjnym zabójcy kobiet. W dodatku nie dają mu spokoju ludzkie zwłoki przypadkowo odnalezione w piwnicy opuszczonego domu przy cmentarzu na Piszczelach. Czy kumulacja tajemniczych spraw kryminalnych w niewielkim przecież Sandomierzu może mieć wspólny przyczynek? Zdaje się, że tylko komisarz Kowalski i miejscowy pasjonat historii - Krzysztof Szorca wierzą, że coś jest na rzeczy.

Akcja kryminalnej powieści Michała Śmielaka wciąga w pełną interesujących wątków przygodę gdzie nie tylko poluje się na wampiry, ale i ucieka przed tatarskimi hordami, zmaga ze średniowiecznymi zabobonami, a także wnika w historię perelowskiej budowy zabezpieczającej osuwającą się skarpę starego rynku. Fabuła jest wielowątkowa i trochę jak w kalejdoskopie zaczyna się czytelnikowi mieszać o co tak na prawdę chodzi w tej powieści. A kiedy przysłany z centrali komisarz oznajmia podczas konferencji prasowej finał poszukiwania tak zwanego ,,wampira z mgły" wszystko wydaje się pozamiatane. Jednak nie dla Bruna Kowalskiego. On czuje, że prawdę o zbrodniach należy szukać w przeszłości.

"Miasto mgieł" wciągnęło mnie w swoją opowieść i dałem się ponieść fabule. Troszeczkę mnie drażniły odautorskie poglądy przemycane w opisie życia Krzysia Szorcy, ale to tylko mały defekt, który nie popsuł mi dobrego wrażenia po przeczytaniu całości.